Voorwoord; Ons (de Wijkraad Binnenstad) bereikte het bericht dat onze brandweerkazerne uitgekleed wordt. De plannen zijn namelijk om 2 van de 3 brandweerwagens naar Ravenstein te laten vertrekken. U begrijpt dat wij ons ernstige zorgen maken om onze veiligheid in de compacte binnenstad en dat wij het college en de gemeenteraad vragen zullen stellen. Onderstaande bijdrage van Ben Bongaards vertelt u uitgebreider wat er gaande is. Reageert u vooral.
Brandalarm! Brandalarm? – Ben Bongaards
Er zijn allerlei processen gaande om de samenwerking tussen gemeenten te bevorderen en te organiseren. Tegelijk zijn onze overheden op allerlei niveaus bezig met het herschikken van overheidstaken. Alles bij elkaar levert dat een ontstellend ingewikkeld kwartetspel op waarbij de burger, toch eigenlijk degene om wie het allemaal te doen zou moeten zijn, toeschouwer is geworden. Als hij dat al is en als hij dat al wil zijn. De kwartetters laten de kiezer links of rechts liggen. Burgers en hun belangen vormen de spelkaarten maar onze bestuurders zien ze eigenlijk alleen maar als de handjes van de applausmachine. Er wordt aanhoudend applaus uitgelokt voor het mooie van wetten en maatregelen terwijl de schaduwkanten en de haken en ogen buiten beeld gehouden worden.
Bij al het kwartetten heet het te gaan om verbeteringen, vaak gemotiveerd vanuit de dienst aan de burger. Maar het is wel een teken aan de wand dat, wanneer de portemonnee slinkt, de beweging naar de lagere overheden wordt gemaakt, en de tegenovergestelde beweging, wanneer onze overheid in ruimere mate de beurs kan trekken. Dan zien we de centrale overheid, soms terecht,soms minder, verantwoordelijkheid naar zich toe trekken.
Het wordt tijd om u te laten weten waar ik heen wil. De landelijke overheid is druk doende met de herschikking van veiligheidstaken. De rampen die zich de laatste jaren hebben voorgedaan, in Moerdijk bijvoorbeeld, hebben zich erg weinig aangetrokken van de wijze waarop zij bijvoorbeeld de rampenbestrijding heeft georganiseerd. We beschikken over een veiligheidssysteem waarmee we op papier alles aardig keurig voor elkaar hebben maar het leven blijkt ook hier vaak sterker dan de leer. Het veiligheidsbewustzijn van ons burgers is laag, omdat rampen en ongelukken nu eenmaal altijd bij (verre) buren gebeuren en omdat onze overheid in de kern precies op hetzelfde bewustzijnsniveau functioneert. Het is het slepende en slapende been van menige overheid dat het goede vaak de vijand is van het betere, mede omdat veiligheid en preventie afgewogen moeten worden tegen economische belangen en daarom soms lastig verkoopbaar zijn. In alle perikelen rond het Hart van Grave speelt dat bijvoorbeeld ook; een gemeente die de hand licht met haar taak om onze veiligheid te organiseren en af te dwingen. Die dat kan omdat we in een wereld leven waarin andere, heel zichtbare, zaken veel belangrijker gevonden worden. Als dan (met of zonder opzet) bovendien onder een hoedje gespeeld wordt/moet worden met een bouwer die ‘belangrijkere’ zaken aan zijn hoofd heeft en een opdrachtgever die alles (terecht) liever gisteren dan vandaag geregeld heeft, kan dat zomaar leiden tot een situatie waarin regels en afspraken buiten beeld raken. Je kunt als overheid nog zo’n geniaal sluitend rampenplan hebben; als de ramp geen rekening wil houden met de lamlendigheid waarmee je de veiligheid in de praktijk regelt, wordt het daarmee apekool. Bij onderzoeken van de Onderzoeksraad van de Veiligheid (voorheen Pieter van Vollenhoven; nu Tjibbe Joustra) is dat ook steevast een van de vastgestelde tekortkomingen; het veiligheidsbewustzijn van overheden en burgers is beneden de maat.
Toch heeft wat ik schrijf ook iets van een drogreden. Dat de overheid dit soort zaken laat versloffen, gebeurt onder onze ogen. En als het niet onder onze ogen gebeurt, komt dat omdat wij ze gesloten houden of graag de andere kant opkijken. Hoe je het wendt of keert, het gaat altijd over ons. Of het ook wordt uitgevoerd zoals wij (zouden moeten) willen, hangt zodoende ook van ons zelf af. Al kun je er ook niet naast kijken dat onze overheden graag een heel subiel spel spelen met wat we willen, dan hoort daar toch vanzelfsprekend bij dat we ons erg simpel laten manipuleren.
Onze overheid is dus druk doende de veiligheid van ons land en zijn bewoners anders te organiseren. De structuur van de politie wordt gecentraliseerd, evenals het netwerk voor de veiligheid. Voor Grave gaat het dan onder andere over de brandweer en de aansturing daarvan. Vanuit de specifieke situatie zou het de moeite waard zijn, idealiter dat we daar als burgers bij betrokken zouden zijn geweest of op z’n minst dat we zouden weten hoe onze veiligheid nu is of wordt geregeld. Al was het alleen maar omdat wij als Gravenaren altijd de brandweer bekostigd hebben vanuit ons belastinggeld en het dus een voorziening was/is die ‘van ons’ is.
Waar we mee zitten in Grave? Een oude binnenstad die deels is opgebouwd met brandbare materialen. Huizen dicht bij elkaar. Nauwelijks echte hoogbouw maar wel bouwwerken in het schemergebied tussen hoog- en laagbouw. En lastig bereikbare plekken. Je kunt er van uitgaan dat de uitrusting van onze brandweer uitstekend afgestemd was op de gemeente die we zijn, verhoudingsgewijs uitgestrekt met centraal onze oude veste. De kazerne dichtbij met drie wagens die klaarstonden om uit te rukken. Snelheid speelt daarbij een grote rol en we mogen ervan uitgaan dat Grave dit goed berekend had. De brandweer is traditioneel heel zichtbaar aanwezig in onze gemeente en heeft de naam alert en kundig te zijn. Het was te zien dat zij de lat voor haar functioneren hoog legde. Het bestuur en de gemeentenaren zagen daarop toe en voor het korps was het een erezaak.
Nu zien we onze kazerne min of meer afgestoten worden en zien we twee van de drie wagens naar Ravenstein vertrekken. Dat past bij de plannen van Den Haag en zal ook wel strak passen in de cirkels die daar getrokken zijn voor de dienst- en hulpverlening (aanrijtijden). Of het voor Grave een vooruitgang is? Hoeveel ons Gravenaren gevraagd is voor en bij de omschakeling? Daar hebben we weinig of niets over gehoord. Regionaal noch lokaal lijkt er veel communicatie met de burgers geweest te zijn, laat staan dat ons (echt) iets gevraagd is. Hoe het ook zij, het doet pijn. Vooral omdat het over onze veiligheid gaat.
Ook een ander facet zou wat mij betreft best wat helderheid mogen krijgen. Voor Grave is de brandweer traditioneel een belangrijke en kostbare voorziening geweest waar wij met z’n allen flink wat in geïnvesteerd hebben. Is al ons materieel in de grote pot terecht gekomen? Is daarbij de relatief hoge investering van Grave verrekend met het gemiddelde? Waarom weten we hier eigenlijk niets van? Speelt dat in alle gemeentes of alleen bij ons? Idem onze kazerne. Zou een ideaal jeugdhonk zijn, compleet met een overdekte hangplek maar daarvoor is zij niet gebouwd en afgaande op de geluiden van de wandelgangen en de ‘liegbenkskes’ wordt er door deze en gene in een heel andere richting gedacht. Wat gebeurt er met deze, onze, investering?
Ik zou wel eens op een rijtje willen zien hoe onze gemeente al haar zaken met betrekking tot onze veiligheid en onze brandweer geregeld heeft. Of ze haar zaken proactief en zo gunstig mogelijk voor ons heeft geregeld? Of ze haar bruidschat tegen voldoende waarde in de samenwerking heeft ingebracht. Bijna het allerlaatste waar je bij onze gemeente vanuit lijk te kunnen gaan, is, dat het wel snor zal zitten. Daarom stel ik de vraag expliciet, hopelijk in koor met heel veel medeburgers. We zijn dan wel nonchalant over onze veiligheid, we weten dat onze overheid dat in wezen ook is, als we haar niet heel indringend op de vingers kijken. Hoe is het straks gesteld met onze veiligheid, gemeente? Hoe veiliger of minder veilig zijn we er op geworden? Hebt u hier überhaupt een idee van? En als belastingbetaler zouden we graag willen weten hoe onze bezittingen zijn overgedragen en wat de kosten en de baten zijn, materieel en vanuit de veiligheid. Afgaande op de landelijke overheid zouden we er van uit moeten kunnen gaan dat we er veiliger op geworden zijn. Ik zou dat graag wat uitgelegd en voorgerekend willen zien. – Ben Bongaards